سوالات متداول
تسهیم اطلاعات اعتباری به چه معناست؟
تسهیم اطلاعات اعتباری(Credit information Sharing)، فرآیند ارسال اطلاعات اعتباری مشتریان بانکها وموسسات اعتباری به سامانه اعتبارسنجی است. نتیجه تسهیم اطلاعات در قالب گزارش اعتباری در دسترس بانکها و موسسات اعتباری عضو سامانه قرار میگیرد تا از نحوه بازپرداخت تسهیلات مشتریان، مطلع شوند.
سامانه اعتبارسنجی ملی به چه معناست؟
تسهیم اطلاعات اعتباری(Credit information Sharing)، فرآیند ارسال اطلاعات اعتباری مشتریان بانکها وموسسات اعتباری به سامانه اعتبارسنجی است. نتیجه تسهیم اطلاعات در قالب گزارش اعتباری در دسترس بانکها و موسسات اعتباری عضو سامانه قرار میگیرد تا از نحوه بازپرداخت تسهیلات مشتریان، مطلع شوند.
تسهیم اطلاعات اعتباری در ایران به چه منظور عملیاتی شده است؟
بسیاری از تسهیلاتگیرندگان برای آنکه تسهیلات خود را به موقع بازپرداخت نمایند بسیار تلاش میکنند، اما متاسفانه برای این اقدامشان پاداشی در نظر گرفته نمیشود چرا که از این سابقه بازپرداخت مناسب هیچ اطلاعاتی در اختیار بانکها قرار نمیگیرد تا در هنگام گرفتن تسهیلات جدید از آن استفاده کنند. از سویی دیگر، هر زمان که تسهیلاتگیرندگان بازپرداخت بدهیهایشان را به تاخیر بیاندازند بانکها آنها را به پرداخت جریمههای تعیینشدهای مجبور میکنند. تفکیک مشتریان خوشحساب و بدحساب از یکدیگر گام مهمی در راستای عدالت در توزیع منابع بانکی محسوب میشود. اطلاعات موجود در گزارشهای اعتباری سامانه اعتبارسنجی ملی به بانکها این اجازه را میدهد تا بین تسهیلاتگیرنده با سابقه خوب و بد تمایز قائل شوند. شخصی که اقساط تسهیلاتش را با تاخیر پرداخت میکند هنگام مراجعه به شعب بانکها، دیگر به راحتی قادر درخواست دریافت تسهیلات جدید بدون آنکه آن بانک نسبت به آن شخص اطلاعاتی داشته باشد، نخواهد بود. به این معنا که وقتی شخصی به یکی از شعب بانکهای کشور مراجعه نموده و درخواست تسهیلات اعتباری نماید، کاربر شعبه با استعلام از سامانه اعتبارسنجی و دریافت گزارش اعتباری مشتری، وضعیت اعتباری مشتری را در گزارش مشاهده نموده و تصمیم مناسب را اتخاذ خواهد نمود. حال اگر وضعیت بازپرداخت اقساط مشتری در تسهیلات دریافتی قبلی وی مناسب باشد، تسهیلات جدید را نیز راحتتر دریافت خواهد نمود و در صورتیکه مشتری در بازپرداخت اقساط تسهیلات اعتباری قبلی خود رفتار مناسبی نداشته باشد و یا در گزارش اعتباری وی شواهدی از سوابق منفی مشاهده شود، این امر موجب خواهد شد تا بانک تدابیری در خصوص ارائه تسهیلات جدید به وی اتخاذ نماید.
گزارش اعتباری (Credit Report) چیست؟
یک گزارش اعتباری، گزارشی است که توسط سامانه اعتبارسنجی تولید و ارائه میشود. گزارشهای اعتباری سامانه اعتبارسنجی، اطلاعات زیر را در اختیار بانکها و موسسات مالی و اعتباری قرار میدهند: - ترسیم کامل وضعیت اطلاعات هویتی مشتری در بانکهای مختلف بر مبنای تاریخ بروزرسانی اطلاعات در هر بانک - تشریح کامل روند بازپرداخت کلیه تسهیلات دریافتی توسط مشتری در کل نظام بانکی کشور به تفکیک هر قرارداد (خاتمه یافته یا در جریان) - ترسیم وضعیت تعهدات آتی مشتری - ترسیم وضعیت تعهدات سررسید گذشته و معوق مشتری - ترسیم وضعیت تعهدات غیر مستقیم مشتری - فراهم نمودن امکان اخذ گزارش کامل وضعیت اعتباری ضامنین قراردادهای مختلف مشتری - ارائه گزارش به روز آمار مراجعات مشتری به بانکهای مختلف تحت عنوان گزارش آمار استعلام - ارائه گزارش تفصیلی در خصوص تغییرات اطلاعات مهم مرتبط با مشتری مانند تغییرات اطلاعات آدرس مشتری در بانکهای مختلف، تغییرات مربوط به اطلاعات هویتی، تغییرات مربوط به انواع وضعیتهای منفی مرتبط با مشتری و .... - متصل بودن کلیه موارد فوقالذکر به یک شناسه منحصر به فرد ملی - فراهم بودن امکان اخذ استعلام و دریافت گزارش اعتباری درخصوص کلیه ذینفعان یک درخواست اعتباری (به عنوان مثال استعلام در خصوص وضعیت اعتباری سهامداران، مدیران و ....) - فراهم بودن امکان اتصال سامانه به سایر بانکهای اطلاعاتی موجود در کشور جهت درج سوابق منفی هویتی مشتری مانند سوابق منفی مالیاتی، ورشکستگی، چک برگشتی، ضمانتنامه ها، LC ها و ....
آیا بانکها در ارتباط با چگونگی پرداخت تسهیلات به همدیگر اطلاع میدهند؟
بله، اگر شما به عنوان مثال تسهیلاتی در بانکی داشته باشید این بانک اطلاعات تسهیلاتی شما را با تمام بانکها تسهیم کرده و به اشتراک میگذارد. در حال حاضر در ایران طبق آییننامه نظام سنجش اعتبار و بخشنامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، همه بانکها موظف به در اختیار قراردادن اطلاعات تسهیلاتی مشتریانشان در سامانه اعتبارسنجی شرکت مشاوره رتبهبندی اعتباری ایران هستند.
چه اطلاعات منفی دیگری از منابع اطلاعاتی کشور و همچنین بانکها با یکدیگر تسهیم میشوند؟
چکهای برگشتی یکی از اطلاعات منفی مشتریان است که در سامانه اعتبارسنجی به اشتراک گذاشته میشود. البته در جمهوری اسلامی ایران، طبق قانون این اطلاعات در اختیار بانک مرکزی بوده و از این طریق در اختیار سامانه قرار میگیرد. مطابق آئیننامه نظام سنجش اعتبار سازمان، سازمان امور مالیاتی، مراجع صالح قضایی، اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، سازمان ثبت احوال، سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکتهای بیمه نیز از جمله تامینکنندگان اطلاعات سامانه اعتبارسنجی ملی محسوب میشوند.
اگر شما یک وامگیرنده خوب باشید، این موضوع چه مزیتهایی را برای شما در بردارد؟
اگر شما اقساط تسهیلاتی را که دریافت کردهاید بطور منظم و به موقع پرداخت نمایید، این اطلاعات در اختیار تمام بانکها قرار میگیرد. این اطلاعات به عنوان جنبه مثبت رفتار اعتباری شما محسوب شده و در رتبه اعتباری شما موثر است. در واقع شما با اصلاح رفتارتان، نوعی وثیقه شهرتی (Reputational Collateral) را ایجاد میدهید که بر اساس آن بانکها میتوانند شرایط دریافت تسهیلات برای مشتری را تسهیل نمایند.
آیا برای اینکه اطلاعات مثبت شما تسهیم شود باید درخواست داده شود؟
بانکها و دیگر تامینکنندگان اطلاعات از گزارشهای اعتباری در بخشی از فرآیند تصمیمگیری برای اعطای تسهیلات استفاده میکنند. داشتن نیمی از اطلاعات میتواند ریسک مشتری را بالا ببرد، پس هم داشتن اطلاعات مثبت و هم منفی برای تصمیمگیری ضروری است. برای همین است که اکثر مشتریان علاقمند به دریافت گزارش اعتباری مثبت خود هستند. اگر بانکی اعلام کند که سابقه اعتباری مشتری خوب است، مشتری میتواند از مزایای آن بهرهمند گردد و در نتیجه فعالیت تجاریش تسهیل میگردد و بنابراین خواهد توانست با مراجعه به بانکهای دیگر به دنبال شرایط بهتری برای گرفتن تسهیلات باشد. با امضای موافقتنامه به اشتراکگذاری اطلاعات در هنگام دریافت تسهیلات، شما میتوانید از این مزایا بهرهمند شوید.
بانکها چگونه اطلاعاتشان را تسهیم مینمایند؟
بانکها باید اطلاعات مشتریانشان را به صورت ماهیانه به سامانه اعتبارسنجی ارسال نمایند. این اطلاعات به روز شده و تغییرات مورد نظر در اطلاعات قبلی اعمال میگردد. بانکهای عضو برای اعطای تسهیلات از گزارشهای این سامانه استفاده میکنند. طبق آییننامه نظام سنجش اعتبار دیگر پایگاههای اطلاعاتی نیز باید اطلاعات اشخاص را به سامانه ارسال نمایند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مقام ناظر فعالیت سامانه، نظارتهای لازم را در این خصوص اعمال مینماید.
آیا شما میتوانید به محتوای گزارشها اعتراض نمایید؟
مشتریان حق دارند در صورت مشاهده هرگونه مغایرتی در محتوای اطلاعاتی گزارش اعتباری خود، نسبت به آن اعتراض نمایند. فرایند موضوع به این نحو است که اعتراض دریافتی از طریق کاربر شعبه به نماینده بانک و در نهایت به نماینده سامانه اطلاع داده شده و نماینده سامانه با پیگیری موضوع و در صورت صحیح بودن ادعا، زمینه اصلاح آن را در سامانه از طریق بانک ارسالکننده اطلاعات فراهم مینماید.
اطلاعات منفی مشتریان تا چند سال در گزارش اعتباری میماند؟
معمولا اطلاعات تسهیلاتی مشتریان بین 5 تا 7 سال در کشورهای مختلف، حتی بعد از اتمام تسهیلات در سامانه میماند. این مدت به این معنا نیست که مشتریان نمیتوانند تسهیلات دریافت نمایند، این موضوع به این معناست که در مدت 5 تا 7 سال، تمام رفتار اعتباری و اجتماعی مشتریان بر رتبه ملی آنها تاثیر میگذارد.
آیا من باید اغلب گزارش اعتباریم را چک کنم؟
سوابق اعتباری شما نقش بزرگی را در هنگام درخواست برای گرفتن انواع تسهیلات اعتباری یا وام بازی میکند. در اکثر کشورها قانون به افراد جامعه این اجازه را داده است تا گزارش اعتباری خود را از سامانه دریافت کنند. از آنجا که این گزارشها در تصمیمگیری بانکها نسبت به شما بسیار مهم است بنابراین بهروزرسانی اطلاعات و اطمینان از صحت آن برای شما بسیار مهم است. همچنین شما انتظار دارید خطاهای احتمالی در گزارش شما جهت جلوگیری از تصمیم نادرست در هنگام دادن درخواست اعتباری اصلاح شود.
چه اطلاعاتی در گزارشهای اعتباری نمیآید؟
اطلاعات مربوط به نژاد، علایق مذهبی، سابقه بیماری، شیوه زندگی شخصی، اولویتهای سیاسی، اسامی دوستان، سوابق کیفری، میزان درآمد و گردش حساب مشتری، فهرست داراییهای شخص و دیگر اطلاعاتی که جزو سوابق محرمانه اشخاص تلقی میشود در سامانه جمعآوری نمیشود.
برنامه آینده تسهیم اطلاعات اعتباری در ایران چیست؟
جمعآوری اطلاعات از جمله نحوه پرداخت قبوض آب، برق و تلفن و...، سازمان ثبت احوال، سازمان امور مالیاتی، اداره کل ثبت شرکتها، نیروی انتظامی، شرکتهای بیمه و... میتواند به بانکها در شناخت رفتار اعتباری شما کمک نماید. جمعآوری اطلاعات مثبت و منفی و اضافهشدن اطلاعات پایگاهدادههای بیرونی تصویر مناسبی از مشتری را نمایش میدهد. از زمانیکه سامانه اعتبارسنجی ملی راهاندازی گردید، اطلاعات به سامانه منتقل شد تا در تصمیمگیری اعتباری بانکها جهت کاهش هزینهها و مطالبات معوق و افزایش سرعت در اعطای تسهیلات تاثیرگذار باشد. این موضوع، خبر بسیار خوبی برای بانکها و مشتریانشان است.
چه مواردی به عنوان سابقه یا اطلاعات منفی در گزارشهای اعتباری میآید؟
اطلاعات منفی شامل اطلاعاتی از قبیل وضعیت منفی بازپرداخت صورتحسابهای شخص از جمله قبوض آب، برق، تلفن و گاز، سابقه چک برگشتی، سابقه منفی بدهی مالیاتی، موارد اثبات شده از جعل و تقلب و احکام دادگاهی، اعلام ورشکستگی و تخلفات مالیاتی و بیمهای، تاخیر در بازپرداخت بدهیها و ... میباشد.
تسهیم اطلاعات اعتباری به چه معناست؟
تسهیم اطلاعات اعتباری(Credit information Sharing)، فرآیند ارسال اطلاعات اعتباری مشتریان بانکها وموسسات اعتباری به سامانه اعتبارسنجی است. نتیجه تسهیم اطلاعات در قالب گزارش اعتباری در دسترس بانکها و موسسات اعتباری عضو سامانه قرار میگیرد تا از نحوه بازپرداخت تسهیلات مشتریان، مطلع شوند.
چه اطلاعاتی در گزارش اعتباری درج می شود؟
اطلاعات شخصی شامل: - اطلاعات سابقه منفی ورشکستگی و مالیاتها، این اطلاعات از پایگاه دادههای عمومی ارسال میشود. - اطلاعات خاص در مورد هر یک از تسهیلات اعتباری، دریافتی مانند تاریخ افتتاح حساب، مبلغ وام، نحوه پرداخت اقساط وام در طول یک سال گذشته در گزارشهای اعتباری موجود است. این اطلاعات از طریق بانکهایی که از آنها تسهیلات دریافت نمودهاید به این سامانه ارسال شده و بصورت ماهیانه بهروزرسانی میشود. - آمار استعلامهای صورت گرفته از شما از سامانه اعتبارسنجی در طول یک سال گذشته - نام و نامخانوادگی و آخرین آدرس، شماره تماس، کد ملی، تاریخ تولد، جنسیت، این اطلاعات از درخواستهای شما برای دریافت تسهیلات استخراج میشود، بنابراین صحت این اطلاعات به دقت و کامل بودن درخواستی که به هنگام تقاضا برای تسهیلات پر میکنید ارتباط دارد.